Beenvaatjes (bezemrijs)

Definities

Symptomen

Preventie

Behandeling

Kennis over beenvaatjes

Beenvaatjes (ook bezemrijs genoemd) zijn kleine spatadertjes. In Duitsland heeft ongeveer 60% van alle volwassenen* zulke spatadertjes, die meestal als hinderlijk worden ervaren. Wij leggen u de symptomen, oorzaken, behandelingen en preventieve maatregelen uit – voor meer ‘Freedom in Motion’.

_{* E. Rabe, et al.: Bonner Venenstudie der Deutschen Gesellschaft für Phlebologie. In: Phlebologie. Band 32, 2003, p. 1-14.}

Wat zijn beenvaatjes (bezemrijs)?

Beenvaatjes zijn piepkleine adertjes die direct in de opperhuid liggen en goed zichtbaar zijn. Typische symptomen zijn een lichtrode tot donkerblauwe verkleuring. De beenvaatjes verschijnen meestal op een beperkt deel (slechts enkele centimeters) van de voeten en benen, gegroepeerd op de enkels, aan de buitenkant van de bovenbenen en in de knieholten, zelden op de ribben of borst. Omdat ze vaak op de haren van een bezem lijken, worden ze ook wel bezemrijs genoemd. Andere benamingen zijn besenreiser en takkenbosvenen. Medisch gezien zijn beenvaatjes spataderen (varices). Vandaar wordt ook de benaming bezemrijsvarices gebruikt.

Beenvaatjes worden veroorzaakt door aderkleppen die niet meer goed afsluiten. Hoewel ze soms een eerste indicatie kunnen zijn van een andere aderziekte, moeten ze zonder een onderliggende basisziekte van het adersysteem in de benen niet als een ziekte in medische zin worden beschouwd. Normaal gesproken veroorzaken beenvaatjes geen pijn of andere ernstige symptomen. Veel mensen vinden ze echter om esthetische redenen hinderlijk.

Hoe ontstaan beenvaatjes?

Beenvaatjes zijn zichtbare uitzettingen van dunne aderen als gevolg van verslappend bindweefsel in de aderwand. De uitzetting kan heel verschillende oorzaken hebben. Naast genetische redenen zijn er ook risicofactoren die met de levensstijl samenhangen en die deels actief kunnen worden beïnvloed.

Oorzaken van beenvaatjes (bezemrijs)

Aangeboren ader- en bindweefselzwakte

Bindweefselzwakte bevordert het ontstaan van beenvaatjes. Door het zwakke weefsel worden de aderen slapper. Dit verstoort de bloedstroom en kan ertoe leiden dat het bloed in de aderen terugstroomt en zakt.

Toenemende leeftijd

Omdat de aderen onophoudelijk aan het werk zijn, vermindert de stabiliteit van de aderwanden met de jaren.

Nicotine- en alcoholgebruik

Beide kunnen de bloedvaten beschadigen. Nicotine maakt de aderwanden poreus, alcohol leidt tot vaatverwijding.

Hoge bloeddruk

Door een permanent hoge druk in de aderen worden de wanden slapper.

Te weinig beweging (bijv. staand of zittend werk)

Omdat de spierpomp van de kuiten een belangrijke rol speelt bij de terugvoer van bloed, verhoogt een gebrek aan beweging het risico dat bloed terugstroomt of zakt.

Overgewicht

Te veel kilo’s belemmeren de terugvoer van bloed, beperken de beweeglijkheid en leiden daardoor vaak tot een nog groter gebrek aan lichaamsbeweging.

Hormonale veranderingen zoals bij zwangerschap of menopauze

Tijdens de zwangerschap maken vrijgekomen hormonen het bindweefsel zachter. Het bloedvolume neemt tot 40% toe. Bovendien drukt de baarmoeder op de onderste holle ader. Daardoor wordt het moeilijker om het bloed terug te transporteren. Dit alles leidt ertoe dat aderen gaan verslappen, het bloed zakt en het risico op bezemrijs tijdens de zwangerschap toeneemt.

Inname van hormoonpreparaten (bijv. anticonceptiepil)

Ingenomen hormonen beïnvloeden ook de stabiliteit van het bindweefsel en de vaatwanden.

Knellende kleding

Strakke of knellende kleding hindert de bloedstroom in de aderen.

Schoenen met hoge hakken

Bij het lopen op hoge hakken wordt de natuurlijke beweging gehinderd. Hierdoor kunnen de spierpompen in de voet en de kuit niet goed werken.

Extreme warmtetoevoer

Hoge temperaturen, zoals bij een heet bad, sauna of uitgebreid zonnebaden, leiden tot vaatverwijding.